Marthe is drie jaar oud en heeft eigenlijk nog maar net ontdekt dat ze een persoon op zichzelf is. Als peuter ontdek je dit voor het eerst en met een duidelijke ‘nee!’, experimenteren ze wat ze dan wel en niet voor zichzelf kunnen bepalen. Marthe toont dit ook. Ze wil zelf beslissen, toont zich en wil haar spel bepalen. Ze beschikt echter over nog maar weinig woorden om dit genuanceerd duidelijk te maken en kan haar frustratie slechts erg kort controleren. Geduld staat nog amper in haar woordenboek en impulsief en heel ongeremd kiest ze steeds voor de snelste weg naar wat zij wil of nodig acht. Rekening houden met anderen of zich verplaatsen in de perceptie van de ander kan Marthe nog niet. Al zeker niet wanneer de emotie zo hoog  bij zichzelf oploopt. Samen spelen is moeilijk voor een kleuter, op heel wat vlakken en wordt ook in kleine stappen geoefend. Openstaan voor het idee van de ander, frustratie tolereren, zichzelf afremmen en rustig een beslissing nemen, zijn zaken die nog maar in de startblokken van dat leerproces staan. Marthe zal nog veel begeleiding, tijd en ruimte nodig hebben om dit stap voor stap te ontwikkelen. 

1. Breng rust. 

Bij een crisis is de eerste taak: breng rust. Rust brengen doe je door zelf rust uit te stralen en met geduld een supporter aan de zijlijn te zijn. Als supporter kan je wel helpen in het voorstellen van oplossingsstrategieën, maar dat is niet het doel op zich. Aanwezig zijn, naast jouw kleuter staan, zonder oordeel, in zulke moeilijke momenten, dat is van primordiaal belang. 

2. Benoem het gevoel.

Wanneer de rust is wedergekeerd, benoem je het gevoel. Erken de lastige en moeilijke situatie en geef aan dat boos zijn oké is. Boos zijn is immers een signaal dat ons vertelt dat iets niet oké verloopt voor jezelf. 
Geef daarbij wel duidelijk een grens aan het gedrag: slaan of met geweld een pop afnemen, doen we niet. 

3. Herstel naar de ander.

Help beide kinderen om het dispuut bij te leggen. Forceer geen excuses, maar biedt wel een waaier aan herstelstrategieën aan, ter illustratie. Geef daarbij informatie waarom herstel aan de orde is. Vertel het perspectief van de ander, zodat de kleuter in kwestie zijn aandeel in het verhaal ook écht begrijpt.  

Focus niet op juist of fout, braaf of stout, maar focus daarbij op ieders gevoel. Het herstel is immers om het negatieve gevoel van de ander te helpen kleiner maken en aan te geven dat je jouw aandeel daarin oprecht begrijpt. 

4. Preventie.

Doe aan preventie, zodat op lange termijn de frequentie van de crisismomenten verminderen. Doe dit door kleuters hun emotionele woordenschat uit te breiden, door te observeren in moeilijke momenten en die emoties telkens, zonder oordeel, te benoemen. Zo maken kleuters zichzelf de basisemoties steeds meer eigen en zullen ze elk van deze emoties sneller herkennen bij zichzelf. Door ze sneller op te merken, te herkennen en accepteren, leer je in een vroeger stadium in te grijpen en is reguleren ervan makkelijker dan wanneer een emotie de bovenhand neemt. 

5. Samen tot rust komen na een lange dag.

In kader van preventie is het ook belangrijk om te weten dat deze sociale vaardigheden erg veel vragen van een kleuter. Ze worden er dagelijks mee geconfronteerd en botsen soms loeihard. Samen tot rust komen na een lange dag, zorgt ervoor dat jouw kleuter ook echt terug kan opladen en met nieuwe energie kan starten de volgende dag.