Dat is van mij!

Delen bij kleuters loopt niet altijd op wieltjes...

Tot de leeftijd van twee jaar zal een kleuter voornamelijk solitair spel tonen. Hij speelt een spel alleen en bepaalt zelf het verloop ervan. Hij kan dan misschien wel al naast een ander kind spelen, maar zal meestal nog niet actief in interactie gaan. Ze delen hun spel niet. 

Ook een kleuter die al wat ouder is en af en toe samen speelt, leeft en kijkt nog egocentrisch naar de wereld. Het inlevingsvermogen, de vaardigheid om je te verplaatsen in de ander kent nog maar net zijn start. Een kleuter kijkt voornamelijk naar zichzelf: wat hij voelt, hij ziet en hij wil. Die bewustwording is immers al heel wat voor die leeftijd.  

In deze egocentrische kijk is het dan ook zo dat wanneer een kleuter speelgoed vastneemt, dat speelgoed van hem is. Rekening houden met de ander en diens noden daarbij is nog erg moeilijk. Termen als beurt afwachten, delen en samenspelen herkennen kleuters wel, maar vraagt nog jarenlange oefening. Grote emoties gaan immers gepaard bij deze sociale vaardigheid en dat maakt het heel complex. Zo zijn kleuters oprecht verbouwereerd door een actie van de ander, voelen ze vaak torenhoog onrecht aan en schrikken ze dat een situatie anders kan lopen dan gedacht. Toch is het net door deze lastige situaties heel vaak te ervaren dat kleuters leren. Grijp daarom niet altijd meteen in. Dan neem je het als volwassene over en gaat de crisis misschien wel snel liggen, maar krijgt jouw kleuter zelf geen oefentijd. 

Zet jouw verwachting juist en leg de lat dus niet te hoog. Enkel door ten volle de complexiteit van leren samenspelen en delen met elkaar te begrijpen, kan je hen ondersteunen. Je zal dan eerder helpen bij het reguleren van de emoties die hiermee gepaard gaan, dan met het daadwerkelijk bepalen van wat correct delen is. 

Tot slot, delen hoeft niet altijd. Dat doen wij als volwassenen ook niet. We willen onze kinderen leren om rekening te houden met anderen, maar willen hen ook leren wat de eigen grens is en hoe dit aan te geven. De kleutersituaties waar ze dit nu al oefenen, lijken dan misschien niet zo terecht of zijn vanuit onze perceptie niet altijd even correct, toch zijn ze cruciaal in hun ontwikkeling. Het niet-delen bekrachtigen geeft ook de boodschap dat ieders mening en gevoel er toe doet en niet zomaar weg te vegen is. 

 Een aantal tips om hiermee om te gaan:

1. Spreek en doe het samen spelen, samen delen voor. Deze woordenschat gebruiken en koppelen aan specifieke situaties laat een laagdrempelige kennismaking toe. Door de bewustwording ervan, zal een kleuter dergelijke situaties ook sneller zelf herkennen. 
2. Start het oefenen van ‘delen’ door dingen te delen die niet van hen zijn. Bijvoorbeeld het uitdelen van een snack, servietteje enz.. 
3. Observeer en benoem wat je ziet. Geef daarbij letterlijk de moeilijkheid weer van het delen. Check bij je kind of hij dat ook zo aan voelt in deze reële situatie.  
4. Leg niet zozeer focus op het resultaat, maar help bij het reguleren van de emoties die ermee gepaard gaan. 
5. Geef ook aan dat niet delen soms ook oké is. Jouw voorkeuren duidelijk maken en daarbij ook grenzen durven aangeven is minstens even belangrijk en een vaardigheid die ook dient ontwikkeld te worden.