Het is zuivere kleuterlogica:

•  Als ik nog wil spelen, ben ik nog niet moe.

• Als ik niet alleen in het donker wil liggen, ben ik nog niet moe.

• Alles is leuker dan stil te liggen in een bed in een donkere kamer.
  
  

Slapen is van levensbelang. Iedereen die ooit al eens te maken kreeg met een slaaptekort, moet niet overtuigd worden. Slaap zorgt ervoor dat we zowel fysiek als geestelijk de tijd krijgen om te herstellen. 

Een slaaptekort bij kinderen is te zien aan een verandering in gedrag of stemming en kan tot uiting komen in sloomheid of net in drukker gedrag. Ook zijn ze vaak prikkelbaar of ronduit slechtgezind. 

De behoefte aan slaap kan deels op basis van de leeftijd voorspeld worden, maar is sterk individueel afhankelijk. Een algemene leidraad voor de gemiddelde slaaptijd van een kleuter: tien à twaalf uur, met een geleidelijke afname van de middagdut. 

Bij kinderen kunnen we van doorslapen spreken, wanneer ze van slaapcyclus naar slaapcyclus gaan zonder echt wakker te worden. Dan kan jouw zoon/dochter na één slaapcyclus meteen verder inslapen, ook al draait hij zich dan even om of zoekt hij een tutje/knuffel. 

Zelfstandig inslapen moet groeien. Kinderen moeten daarbij in de eerste plaats vertrouwen krijgen in zichzelf. Ze ontwikkelen oplossingsstrategieën waarbij ze wel de geruststelling voelen, maar hem daarom niet letterlijk van een ander nodig hebben. 

Beeld je even in: 

• Een kleuter die in zijn ogen wrijft, hangt in de zetel, zeurt en snel weent.
• De kleuter waar al je acties net niet goed zijn.
• De kleuter die je nodig heeft, veel beroep op je doet, maar je tegelijkertijd ook wegduwt. 

Hallo, vermoeide kleuter, hallo bedtijd. 

 
Hoe help je je kleuter op weg? 

1. Stop de strijd. 

Probeer jouw kleuter niet te overtuigen dat het al laat is of dat je ziet dat hij moe is. Geen enkel argument zal de doorslag geven in deze discussie. Geen van jouw rationele overtuigingen zal een ‘aha-effect’ geven bij jouw zoon/dochter.  

Bedtijd is een mededeling, geen vraag. Bepaal zelf een passende bedtijd en laat je niet uit het lood slagen door een kleine advocaat die je overtuigt dat het nog niet donker is of hij écht nog niet moe is. 

2. Geleidelijke overgang naar rust.

Maak de overgang tussen het afsluiten van een activiteit en naar bed gaan zo klein mogelijk. Start niet de dagelijkse ‘sleur’, maar zorg voor extra quality time in dit moment. Als ouder denken we aan een gezellig warm bedje, maar jouw zoon/dochter zal het misschien eerder als een kille, enge donker plaats bekijken. Jouw kleuters’ treuzeltechnieken worden op dit moment tot in de perfectie getraind. Tenzij je zijn blik op de situatie begrijpt en er op afstemt. 

Tanden poetsen, naar toilet gaan en pyjama aan doen hoort dan wel tot de dagelijkse routine, maar kan je af en toe wel met spel en unieke aandacht opleuken. 

Zorg daarbij voor een stapsgewijze opbouw van rust. Van luid lachen of energiek spel, naar fluisterend de knuffels te slapen leggen. Straffen door geen verhaal voor te lezen werkt aldus contraproductief in de geleidelijke opbouw naar rust.

 3. Wees nabij. 

Een kleuter heeft nood aan nabijheid, niet enkel overdag bij nieuwe situaties of moeilijkheden, ook bij het durven slapen gaan. Dat veiligheidsgevoel geven is noodzakelijk bij het inslapen.  

Vraag daarbij niet om meteen te slapen, maar beslis wel om in bed te blijven, de ogen te sluiten en te rusten. Laat daarbij impliciet jouw continue aanwezigheid en zorg zien. Spreek over de 100 zoenen die klaar staan bij het ontbijt of vertel bijvoorbeeld hoe schattig jouw zoon/dochter lag te slapen als je later die avond kwam kijken. 

4. Benoem het vertrouwen in je kleuter. 

Nabijheid geven staat niet gelijk aan de situatie volledig overnemen. Ondersteunen en jouw kleuter bevestigen in zijn eigen kracht gebeurt een hele dag door. 

Daarbij hoef je niet te argumenteren of te overtuigen, maar benoem dat basisvertrouwen en de dagelijkse successen luidop.

5. Bouw de zelfstandigheid op. 

Bouw zelfstandigheid in het slapengaan stapsgewijs op door bijvoorbeeld gebruik te maken van een transferobject of uitgestelde interactie.  

• Transferobject: Jouw veiligheid en geruststelling kan in een knuffel worden doorgegeven. Die kan zeker voor korte tijd even de kusjes en nabijheid van de ouder overnemen.  
• Uitgestelde interactie: Verwijs naar de continue zorg door te verwijzen naar het contact op een later moment. Uitgesteld interactie kan ook via fantasie plaatsvinden door af te spreken in een leuke droom. Help dan het concrete beeld en de start van een leuke verhaal samen op te bouwen.  

6. Benoem het vertrouwen in je kleuter. 

Maar bovenal, vergeet jezelf niet in dit verhaal. Slapen is van levensbelang, ook voor jou. Er is geen ruimte voor bovenstaande tips als je voor langere periode te weinig slaapt. Vraag hulp aan je netwerk en plan een aantal sleepovers bij familie of vrienden in, zodat ook jij kan herstellen. 

Onze Junglemaatjes helpen je op weg!

Tom, papa van Kamiel (5):
‘Om Kamiel te helpen bij het slapengaan, lijkt niets te lukken. Wij hebben alles geprobeerd. Rustig uitleggen dat hij de volgende dag moe zal zijn, streng dwingen tot naar boven gaan of straffen met geen verhaal voorlezen. Niets helpt.’ 

We helpen Kamiel en jouw kleuter graag op weg met het verbindend spel 'droomafspraak'. Zo krijgt je kleuter het gevoel dat je er de hele nacht voor hem bent. Download de spelfiche: klik hier.